सरकारची मोठी योजना :आता वीजेची चोरी करता येणार नाही… विजेची चोरी करणाऱ्यांना सरकार उखडून काढणार

नवी दिल्ली : वीजचोरीला आळा बसावा, अशी नरेंद्र मोदी सरकारची इच्छा आहे. त्यासाठी देशभरातील वीज ग्राहकांच्या घरी स्मार्ट मीटर बसवण्याची तयारी सुरू आहे. विजेचे नवीन ग्राहक हे मीटर सहज बसवत आहेत. परंतु, जुने ग्राहक त्याबाबत अनुकूल वृत्ती दाखवत नाहीत. असे असतानाही सरकारने पुढील वर्षापर्यंत देशभरात 100 दशलक्ष स्मार्ट मीटर बसविण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे.

देशभरातील वीज ग्राहकांसाठी स्मार्ट मीटर बसवण्याच्या सरकारच्या योजनेवर वेगाने काम सुरू आहे. या संदर्भात, सरकारने स्मार्ट मीटर राष्ट्रीय कार्यक्रम (SMNP) सुरू केला आहे. याची अंमलबजावणी करण्यासाठी इंटेलिजमार्ट इन्फ्रास्ट्रक्चर प्रायव्हेट लिमिटेड ही भागीदार कंपनी आहे.

या दिशेने काय केले जात आहे याबद्दल आम्ही या कंपनीचे एमडी आणि सीईओ यांच्याशी सविस्तर चर्चा केली. त्याचा संपादित अंश येथे देत आहे..

4.79 कोटी स्मार्ट मीटर लवकरच बसवण्यात येणार आहेत

IntelliSmart Infrastructure चे व्यवस्थापकीय संचालक आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी (MD & CEO) अनिल रावल यांनी सांगितले की, असे मीटर बसवण्याची प्रक्रिया सुरू आहे. सध्या ४.७९ कोटी स्मार्ट मीटर खरेदीची निविदा प्रक्रिया विविध टप्प्यात आहे.

ही निविदा उत्तर प्रदेश, आसाम, जम्मू-काश्मीर, महाराष्ट्रासह विविध राज्यांसाठी आहे. उल्लेखनीय आहे की सरकारने 2023 पर्यंत 10 कोटी आणि 2025 पर्यंत 25 कोटी स्मार्ट मीटर बसवण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे.

40 लाख स्मार्ट मीटर बसवण्यात आले आहेत

रावल यांच्या म्हणण्यानुसार, EESL च्या प्रकल्पांतर्गत आतापर्यंत देशात सुमारे 25 लाख स्मार्ट मीटर बसवण्यात आले आहेत. तसे पाहता आतापर्यंत विविध माध्यमातून एकूण 40 लाख स्मार्ट मीटर बसवण्यात आले आहेत. ज्या राज्यांमध्ये स्मार्ट मीटर निविदा प्रक्रियेच्या विविध टप्प्यात आहेत त्या राज्यांमध्ये आसाम (26.2 लाख), जम्मू आणि काश्मीर (6.2 लाख), महाराष्ट्र (10 लाख), बिहार (1.5 कोटी), उत्तर प्रदेश (2.67 कोटी) आणि इतर राज्ये (2.67 कोटी) आहेत. 20 लाख).

शासनाने कार्यक्रम सुरू केला आहे

देशभरातील वीज ग्राहकांना लवकरात लवकर स्मार्ट मीटर बसवण्यासाठी केंद्र सरकारने स्मार्ट मीटर नॅशनल प्रोग्राम (SMNP) सुरू केला आहे. याची अंमलबजावणी करण्याची जबाबदारी टेलेस्टमार्ट इन्फ्रास्ट्रक्चर प्रायव्हेट लिमिटेड या कंपनीला देण्यात आली आहे.

एनर्जी एफिशिअन्सी सर्व्हिसेस लिमिटेड (EESL) आणि केंद्रीय ऊर्जा मंत्रालयाच्या अध्यक्षतेखालील कंपनी नॅशनल इन्फ्रास्ट्रक्चर इन्व्हेस्टमेंट फंड (NIIF) यांचा हा संयुक्त उपक्रम आहे.

वीजचोरी थांबेल

स्मार्ट मीटर बसवल्याने वीजचोरी थांबेल, असे रावल यांचे म्हणणे आहे. सध्या वीजचोरी होत असल्याने वीज वितरण कंपन्यांचे सुमारे 11 टक्के तोटा आहे. स्मार्ट मीटरच्या मदतीने याला आळा बसणार आहे. त्यांच्या मते यामुळे वीज बिलाच्या वसुलीतही सुधारणा होईल.

तसेच, उपभोग डेटाचे अचूक विश्लेषण केल्याने वितरण कंपन्यांची आर्थिक स्थिती सुधारेल. यामुळे पीक अवर्स आणि लीन अवर्ससाठी वेगवेगळे दर आकारणेही शक्य होणार आहे.

स्मार्टमीटर वेगाने धावतात का?

स्मार्ट मीटर वेगाने धावतात, असा समज सर्वसामान्यांमध्ये पसरला आहे. असा प्रश्न अनिल रावल यांना विचारला असता त्यांनी हा समज खोडून काढला. ते म्हणतात की स्मार्ट मीटरबाबत देशातील अनेक नामांकित प्रयोगशाळांमध्ये अनेक चाचण्या घेण्यात आल्या. सर्वत्र एकच निकाल लागला की, स्मार्ट मीटरमध्ये वीजेइतकाच वापर झाला.

वास्तविक, ज्यांच्याकडे मीटर नाहीत किंवा जुने मीटर बसवले आहेत, ते लाइनमन किंवा मीटर रीडरच्या मदतीने गोंधळ घालणे सोपे आहे. परंतु स्मार्ट मीटरमध्ये त्यांची कोणतीही भूमिका नाही. त्यामुळे काही लोक या मीटरबाबत गैरसमज पसरवत आहेत.